W nawiązaniu do reakcji mediów na zagrożenia dla kwot 500+ zdeponowanych na kontach dłużnika informujemy, iż Krajowa Rada Komornicza przewidywała możliwość zaistnienia takiej sytuacji i wnioskowała od wielu tygodni o podjęcie działań zapobiegawczych.

Krajowa Rada Komornicza sygnalizowała możliwe zagrożenia w licznych publikacjach, a co najważniejsze w wystąpieniu adresowanym do Pani Premier Beaty Szydło. Alarmowaliśmy, iż bez koniecznych zmian ustawowych problem może zaistnieć w momencie kiedy pieniądze z programu 500+ trafią na zajęte konto bankowe.

Po bulwersujących opinię publiczną doniesieniach sprzed niespełna kilku dni, dotyczących rodziny z Rzucewa, w najbliższych dniach mogą pojawiać się kolejne tego rodzaju przypadki.
Przewidywaliśmy niebezpieczeństwo zaistnienia takich sytuacji mimo, iż nasze środowisko ma pełną świadomość faktu, że kwoty z Programu 500+ nie podlegają egzekucji zgodnie z art. 833 § 6 kodeksu postępowania cywilnego. Wielokrotnie deklarowaliśmy, że komornicy tych pieniędzy nie zajmują i zajmować nie będą. W tym kontekście niezrozumiałe dla komorników sądowych są wypowiedzi o możliwej odpowiedzialności dyscyplinarnej w przypadku zajęcia tych środków.

Jednakże realne zagrożenie powstaje w sytuacji, gdy środki te wpłyną na konto bankowe, które pozostaje zajęte przez komornika. Przy egzekucji z rachunków bankowych przepisy stanowią, że potrąceniu podlegają środki pieniężne znajdujące się na rachunku w chwili zajęcia oraz te, które zostały wpłacone po dokonaniu zajęcia. Nie ma na to wpływu oznaczenie przelewu przez MOPS. Po wpływie na rachunek środki te tracą tożsamość. W przypadku zajętego rachunku bankowego nie podlega egzekucji kwota wolna od potrąceń, która aktualnie wynosi ponad 13 tys. zł (wynika to z art. 54 ust. 1 Prawa bankowego), natomiast wpływy ponad tę kwotę podlegają zajęciu w całości.

Pieniądze zgromadzone na rachunku do tej kwoty w ogóle nie ulegają zajęciu, a tym samym nie jest potrzebna zgoda komornika na ich wypłatę. Dopiero po wyczerpaniu owej kwoty, bank ma obowiązek przelewać na konto komornika wszystkie wpływające na zajęte konto środki. Pamiętajmy, że komornik nie ma wiedzy jakie środki zasilają rachunek bankowy i nie ma możliwości badania źródła pochodzenia wpływających na rachunek pieniędzy. Komornik nie ma wglądu do rachunku dłużnika.

W tym stanie tylko ustawowe zmiany (np. automatyczne wyłączenie kwot 500 + z zajętych rachunków bankowych) dadzą gwarancję nienaruszalności środków z programu. Argumenty podnoszone przez Krajowa Radę Komorniczą zostały także dostrzeżone przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę, który przygotował stosowną zmianę przepisów. Konieczne jest przyjęcie rozwiązań proponowanych przez Prezydenta RP, który złożył projekt zmiany kodeksu postępowania cywilnego oraz prawa bankowego jednoznacznie wyłączający od egzekucji środki, które wpłynęły na rachunek. Nie zmieni to faktu, że banki będą miały problem z realizacją tych przepisów.

Innym znacznie bezpieczniejszym rozwiązaniem byłoby utworzenie rachunków socjalnych wolnych od zajęcia, na które wpływałyby świadczenia określone w art. 833 § 6 k.p.c.,
co wielokrotnie wskazywała Krajowa Rada Komornicza oraz Związek Banków Polskich.

Wobec nie tylko braku zawinienia ze strony naszego środowiska, a wręcz usilnych, długotrwałych zabiegów o utworzenie mechanizmów zabezpieczających wspomniane świadczenia, deklarujemy gotowość do pracy nad pozytywnymi rozwiązaniami w trosce nie tylko o dobre imię przedstawicieli naszego zawodu, ale przede wszystkim w trosce o najlepiej pojęty interes polskich rodzin.

Monika Janus, Rzecznik Prasowy Krajowej Rady Komorniczej