2016-12-29

Przypomnienie zasad komunikacji elektronicznej – sądowe i egzekucyjne organy administracyjne (podpisy elektroniczne)

Trzy miesiące elektronicznej komunikacji komorników sądowych z administracyjnymi organami egzekucyjnymi i organami podatkowymi – podsumowanie i przypomnienia

8 grudnia 2016 r. minęły trzy miesiące od momentu wejścia w życie przepisów stanowiących podstawę prowadzenia elektronicznej komunikacji m.in. w przedmiocie zbiegów egzekucji sądowej i administracyjnej oraz egzekucji z nadpłaty lub zwrotu podatku, prowadzonej pomiędzy komornikami sądowymi oraz administracyjnymi organami egzekucyjnymi i organami skarbowymi. Podsumowania i omówienia wymagają zgłaszane przez komorników sądowych pytania i spostrzeżenia związane z tak unormowaną, elektroniczną komunikacją.

Podstawy prawne i zasady komunikacji elektronicznej – przypomnienie

Zgodnie z ustawą z dnia 10 lipca 2015 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1311) oraz w nawiązaniu do korelujących zmian w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji z dnia 17 czerwca 1966 r. (Dz.U. 2016 nr 0 poz. 599 tj. ze zm.), od 8 września 2016 r. komunikacja komorników sądowych z administracyjnymi organami egzekucyjnymi oraz organami podatkowymi, w tym komunikacja dotycząca zbiegów egzekucji sądowej i administracyjnej oraz egzekucji z nadpłaty lub zwrotu podatku, przebiega przy użyciu środków komunikacji elektronicznej.

Znowelizowane przepisy kodeksu postępowania cywilnego wymagają od komorników sądowych prowadzenia komunikacji z administracyjnymi organami egzekucyjnymi i organami podatkowymi za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub środków komunikacji elektronicznej. Nowelizacja przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nakłada z kolei na administracyjne organy egzekucyjne oraz organy podatkowe symetryczny obowiązek komunikowania się z komornikami sądowymi za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.

Zgodnie z – wydanym na podstawie upoważnienia ustawowego w art. 63a § 2 kodeksu postępowania cywilnego – rozporządzeniem Ministra Finansów z 5 września 2016 r. w sprawie sposobu sporządzania i dokonywania doręczeń z użyciem środków komunikacji elektronicznej odpisów dokumentów w przypadku wystąpienia zbiegu egzekucji, elektroniczna komunikacja w przedmiocie zbiegów w egzekucji sądowej i administracyjnej (eZbiegi) realizowana jest z wykorzystaniem Elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej (ePUAP). To w ramach tego systemu przesyłane są pisma od komorników sądowych do organów podatkowych oraz administracyjnych organów egzekucyjnych, jak również od wymienionych powyżej organów administracji do komorników sądowych. Komunikacja przy użyciu jej elektronicznych środków może być prowadzona z organami administracji również w innych, dopuszczalnych w świetle prawa wypadkach.

Zgodnie z – wydanym na podstawie art. 67 § 2c ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2016 r. poz. 599, 868, 1228 i 1244) – rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 1 września 2016 r. w sprawie sposobu sporządzania i dokonywania doręczeń dokumentów przesyłanych w ramach stosowanego środka egzekucyjnego z użyciem środków komunikacji elektronicznej, określone prawem pisma w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności pieniężnych organ działający na podstawie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji doręcza przy użyciu środków komunikacji elektronicznej.

Zasady funkcjonowania komunikacji elektronicznej – stosowane pisma i ich obieg

Przywołane rozporządzenie oraz znowelizowana treść kodeksu postępowania cywilnego wprowadzają pojęcie nowego rodzaju dokumentu – tzw. adnotacji. Adnotacja to zbiór informacji o sprawie prezentowanych w oparciu o formularz, którego wzór określono w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie internetowej Izby Skarbowej w Szczecinie. Zastosowanie adnotacji pozwolić ma wszystkim organom egzekucyjnym na uzyskanie kompletnej informacji o sprawie celem jej dalszego prowadzenia.

Od wejścia w życie ustawy nowelizującej, tj. od dnia 8 września 2016 r., komunikacja z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego prowadzona jest więc pomiędzy organami egzekucyjnymi między innymi w zakresie ustandaryzowanych pism, przekazywanych w postaci podpisanego kwalifikowanym podpisem elektronicznym dokumentu PDF:

  1. ADN-1 – wspomniana wcześniej adnotacja/zmieniona adnotacja do tytułów egzekucyjnych/wykonawczych w związku ze zbiegiem egzekucji wraz załącznikami w postaci odpisów tytułów egzekucyjnych/wykonawczych oraz odpisów pism stanowiących zajęcie majątku.
  2. ADN-2 – żądanie informacji w związku ze zbiegiem egzekucji.
  3. ADN-3 – informacja o zbiegu egzekucji.

Ponadto z organami podatkowymi wymieniane będą również inne pisma, których wzory nie zostały określone, np. zajęcia w Urzędach Skarbowych czy zapytania w trybie art. 761 kodeksu postępowania cywilnego. Elektroniczna komunikacja pomiędzy komornikami sądowymi i administracyjnymi organami egzekucyjnymi i organami podatkowymi realizowana może być w każdym z wymaganych prawem zakresów.

Stosowanie podpisów elektronicznych w komunikacji elektronicznej

Należy zwrócić szczególną uwagę, iż zgodnie z informacjami uzyskanymi od przedstawicieli Ministerstwa Finansów, przesyłana w ramach elektronicznej komunikacji pomiędzy organami egzekucyjnymi adnotacja/zmieniona adnotacja do tytułów egzekucyjnych/wykonawczych w związku ze zbiegiem egzekucji (ADN-1), żądanie informacji w związku ze zbiegiem egzekucji (ADN-2) i informacja o zbiegu egzekucji (ADN-3) oraz pozostałe pisma wymieniane przez komorników sądowych z organami podatkowym poświadczone powinny być kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Wyjątkiem od tej reguły są załączniki do adnotacji (ADN-1), które nie będą poświadczane takim podpisem.

Wszelkie inne pisma, nieujęte w powyższym wyliczeniu (np. zajęcia w Urzędach Skarbowych czy zapytania w trybie art. 761 kodeksu postępowania cywilnego) również powinny być przesyłane w postaci dokumentu PDF wraz z poświadczeniem przy użyciu kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Zasadę stosowania bezpiecznych podpisów elektronicznych przez komorników sądowych prowadzących elektroniczną komunikację w przedmiocie zbiegów egzekucji sądowych i administracyjnych oraz w innych przypadkach obrazuje poniższa tabela.

Lp. Rodzaj dokumentu Oznaczenie pisma Czy jest poświadczane kwalifikowanym podpisem elektronicznym?
1 Adnotacja/zmieniona adnotacja do tytułów egzekucyjnych/wykonawczych w związku ze zbiegiem egzekucji ADN-1 Tak

*Załączniki do tej adnotacji nie  są poświadczane kwalifikowanym podpisem elektronicznym

2 Żądanie informacji w związku ze zbiegiem egzekucji ADN-2 Tak
3 Informacja o zbiegu egzekucji ADN-3 Tak
4 Załączniki do adnotacji ADN-1 brak Nie
5 Inne pisma przesyłane w ramach elektronicznej komunikacji nieujęte gdzie indziej w niniejszym wyliczeniu brak Tak

Tab. 1. Podsumowanie konieczności poświadczenia dokumentu kwalifikowanym podpisem elektronicznym w zależności od jego rodzaju dla dokumentów przesyłanych w ramach elektronicznej komunikacji pomiędzy komornikami sądowymi, administracyjnymi organami egzekucyjnymi i organami podatkowymi.