Warszawa, 30 listopada 2017 r.

 

Szanowne Koleżanki, Szanowni Koledzy!

 

Dokładnie 20 lat temu, 30 listopada 1997 roku, weszła w życie pierwsza ustrojowa ustawa o komornikach sądowych i egzekucji, wprowadzająca liberalny status komornika sądowego oraz ustanawiająca samorząd zawodowy komorników sądowych. Ustawa ta, będąca konsekwencją transformacji polityczno-ekonomiczno-gospodarczej Polski, doprowadziła do odejścia od statusu komornika sądowego, działającego jako urzędnik średniego szczebla, na rzecz statusu komornika pełniącego funkcję funkcjonariusza publicznego oraz umożliwiła powstanie samorządu zawodowego komorników sądowych, który właśnie obchodzi 20-lecie swojego istnienia. W styczniu 1998 roku odbyły się walne zgromadzenia izb komorniczych, a 12 lutego 1998 roku w Warszawie odbył się pierwszy Krajowy Zjazd Komorników, który wybrał Prezesa Krajowej Rady Komorniczej.

Dwudziestoletnia historia

Wskazać jednak należy, że tradycja samorządności naszego środowiska jest znacznie starsza, bo jej początki sięgają jeszcze lat 80, a więc bardziej odległych czasów. To właśnie wtedy powstał tzw. „Ruch Gorzowski” – grupa komorników zainicjowała powstanie pierwszej w powojennej Polsce organizacji komorników sądowych. 6 września 1980 roku wystosowano do Ministerstwa Sprawiedliwości pierwsze pismo z postulatami środowiska. Dzięki poparciu Związku Zawodowego Pracowników Państwowych i Społecznych dotarło ono do Ministerstwa Sprawiedliwości, a następnie rozesłane zostało do wszystkich komorników w Polsce. Przedstawione postulaty nawoływały do usprawnienia oraz zwiększenia efektywności egzekucji. Oczekiwania środowiska dotyczyły takich aspektów jak zmiana należnej taksy za czynności komorników, stosowanie jednolitej polityki awansu zawodowego, przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury, zapewnienie godziwych warunków lokalowych, a także zagwarantowanie lepszych warunków pracy dla pracowników kancelarii.

Wykazaną inicjatywę należy ocenić jako pionierską, wręcz przełomową. Wcześniej bowiem nie istniała żadna samorządowa więź konsolidująca strukturalnie komorników, czego skutkiem były widoczne dysproporcje i odczuwalne różnice w funkcjonowaniu komorników w poszczególnych regionach kraju. Brak spójności przepisów powodował niejednolite podejście do prowadzonych spraw egzekucyjnych. Warunki wykonywania zawodu komornika sądowego w ówczesnych realiach należy ocenić jako wyjątkowo trudne i wymagające.

Pierwsze sukcesy

Zorganizowana przez komorników ogólnopolska akcja solidarnościowa doprowadziła do powołania Komitetu Organizacyjnego Krajowego Zjazdu Delegatów Komorników Sądowych i w efekcie do zwołania I Zjazdu Delegatów Komorników Sądowych, który odbył się 25 października 1980 r. w Gorzowie, na którym powołano Krajową Komisję Komorników Sądowych w 20-osobowym składzie. W maju 1981 roku, podczas II Krajowego Zjazdu Komorników Sądowych w Mierzynie niedaleko Gorzowa Wielkopolskiego powołano do życia Stowarzyszenie Komorników Sądowych. Komornicy sądowi stanowili wówczas grupę zawodową liczącą około 540 osób. Dla porównania tylko wskażę, że dziś funkcjonuje 1677 kancelarii komorniczych.

Głównym zadaniem Stowarzyszenia Komorników Sądowych miało być reprezentowanie komorników przed organami państwa, uczestniczenie w procesie kształtowania prawa, pogłębianie świadomości prawnej społeczeństwa, a także dbanie o interesy zawodowe i socjalne komorników, podnoszenie ich kwalifikacji, jak również krzewienie etyki zawodowej. Do pierwszych sukcesów Stowarzyszenia należy zaliczyć wprowadzenie regulacji prawnych umożliwiających dostosowanie liczby pracowników kancelarii do ilości prowadzonych spraw, a także doprowadzenie do zrównania rangi pracowników kancelarii do tej przysługującej pracownikom sądów. Dzięki współpracy Stowarzyszenia z Ministerstwem Sprawiedliwości udało się wprowadzić kolejne regulacje prawne mające usprawnić działania komorników. Oczywistym jest stwierdzenie, iż wraz z odbywającą się transformacją polskiej gospodarki zmianie musiał ulec także kształt egzekucji komorniczej.

Nowa rola komorników

W latach 90 rozpoczęły się żywe dyskusje na temat przyszłości komorników, w szczególności dotyczące ich roli i miejsca w systemie wymiaru sprawiedliwości. Pamiętajmy, że wówczas większość komorników opowiadała się za deregulacją zawodu komornika. Samo Stowarzyszenie Komorników Sądowych brało pod uwagę dwa rozwiązania systemowe – pierwsze z nich zakładało, że komornik sądowy będzie funkcjonariuszem publicznym, drugie natomiast przewidywało, że komornik będzie samodzielnym urzędnikiem państwowym. Przed reformą ustrojową komornicy byli pracownikami państwowymi mianowanymi na stanowisko przez prezesów sądów wojewódzkich, urzędowali przy sądach rejonowych i bezpośrednio pod nie podlegali. Warto w tym miejscu przytoczyć znamienne słowa Śp. Jana Tredera z 1995 roku: „Przed zmianami modelowymi nie uciekniemy. (…) Trzeba więc zakasać rękawy i przystąpić do pracy. Dotyczy to przede wszystkim nas, komorników. Musimy sami określić, w sposób jasny i precyzyjny, jakiego modelu się domagamy. Czy chcemy prywatyzacji, komercjalizacji czy statusu urzędnika. Czy chcemy więcej samodzielności, biorąc na siebie także odpowiedzialność, czy wolimy, żeby decydowali za nas inni?”.

Ostatecznie ustawa o komornikach sądowych i egzekucji z 1997 r., jak wszyscy wiemy, zrezygnowała ze statusu komornika sądowego w postaci urzędnika średniego szczebla na rzecz liberalnego statusu komornika sądowego pełniącego funkcję funkcjonariusza publicznego, który uzyskał swoje zaplecze w postaci samorządu zawodowego komorników sądowych. Natomiast organy samorządu zawodowego, jak przyszłość miała pokazać, czekała żmudna praca dbania o samorządność oraz walki o racjonalny kształt ustawy w kontekście prowadzonych począwszy od 2000 r. licznych prac nad jej nowelizacją.

Korzystając z tej wyjątkowej okazji, chciałbym w pierwszej kolejności podziękować za odwagę, siłę i determinację Działaczy Stowarzyszenia, którzy swym zapałem i wytrwałym działaniem przyczynili się do stworzenia podwalin naszego środowiska. I choć przed nami wszystkimi wiele jest jeszcze do zrobienia, to pamiętajmy, że to w jedności siła, że tylko zintegrowana i spójna grupa ludzi jest w stanie osiągnąć wspólnie założone cele. Niech ten szczególny Jubileusz 20-lecia samorządu komorniczego będzie przede wszystkim okazją do wyrażenia szacunku, uznania i wzajemnych podziękowań za codzienną, rzetelną pracę – trudną, ale niezwykle potrzebną. Słowa podziękowania kieruję zarówno do komorników, jak również asesorów, aplikantów i pracowników kancelarii, bez których sprawne prowadzenie egzekucji nie byłoby możliwe. Każdego dnia wszyscy wykonujemy niezwykle wartościową, ważną i trudną pracę. Wskażę, że tylko w 2016 r. komornicy sądowi odzyskali na rzecz wierzycieli ponad 8 mld zł – ten imponujący wynik to wspólny sukces nas wszystkich. Każdy z nas ma w nim swój udział.

Na zakończenie pragnę w imieniu własnym i wszystkich członków samorządu zawodowego komorników sądowych wyrazić szczere uznanie i podziękowanie wszystkim tym, którzy przez te wszystkie lata wspomagali samorząd w realizacji jego działań i założeń, ukierunkowanych w głównej mierze na tworzenie solidnego systemu efektywnej egzekucji sądowej oraz na rozwój nauki prawa egzekucyjnego.

Pragnę również wszystkim złożyć najserdeczniejsze życzenia dalszych sukcesów zawodowych oraz wszelkiej pomyślności w życiu prywatnym.

 

Z wyrazami szacunku,

Prezes

Krajowej Rady Komorniczej

Rafał Fronczek